Film o miłości (do mamony)
Reżyseria: Marcel L'Herbier
Kraj: Francja
Czas trwania: 2h 44 min.
Występują: Pierre Alcover, Brigitte Helm, Henry Victor, Mary Glory, Alfred Abel
Sukces Napoleona sprawił, że francuscy filmowcy uwierzyli w superprodukcje. Wkrótce po premierze filmu Abela Gance'a Marcel L'Herbier rozpoczął kręcenie własnego epickiego dzieła poświęconego brudnym rozgrywkom paryskiej finansjery. Pieniądz to adaptacja powieści Emila Zoli, mocno jednak w stosunku do pierwowzoru uwspółcześniona. Było to zresztą przyczyną burzliwej publicznej dyskusji reżysera z krytykami. Aby zebrać fundusze na produkcję, L'Herbier podpisał kontrakt z niemiecką wytwórnią UFA. Warunkiem tej ostatniej było obsadzenie w filmie dwojga niemieckich aktorów. Wyszło to filmowi na dobre, ponieważ Alfred Abel i Brigitte Helm wnieśli do Pieniądza ciekawe kreacje aktorskie.
Bohaterem filmu jest niejaki Saccard, bankier, spekulant i prezes Banque Universelle, spółki akcyjnej borykającej się z kłopotami finansowymi. Saccard jest człowiekiem obsesyjnie poszukującym okazji do wzbogacenia się. Polując na kapitał dla swego banku, próbuje dojść do porozumienia z rekinem paryskiej finansjery, Gundermanem. Kiedy ten odrzuca propozycję współpracy, Saccard angażuje się w bardzo ryzykowne przedsięwzięcie. Lotnik i podróżnik Jacques Hamelin proponuje mu zainwestowanie w złoża ropy, które rzekomo odkrył w Gujanie Francuskiej. Saccard przystaje na propozycję po części z braku lepszej alternatywy, po części ze względu na pociąg odczuwany do seksownej żony Hamelina. Lotnik szybko zostaje mianowany wiceprezesem Banque Universelle, a ukoronowaniem inwestycji ma być jego podróż samolotem z Francji bezpośrednio do Ameryki Południowej. To nagłośnione przez prasę wydarzenie Saccard zamierza wykorzystać jako instrument gigantycznego giełdowego szwindlu.
Pieniądz jest studium ludzkiej chciwości. Status majątkowy ma zasadniczy wpływ na żyjcie jego głównych bohaterów, a w tle przyglądamy się innym ludziom poszukującym szczęścia na giełdach papierów wartościowych i w przybytkach hazardu. Najważniejszą postacią jest Saccard brawurowo zagrany przez Pierre'a Alcovera. Ten bankier nie przypomina współczesnych rekinów finansjery. Gruby, wyraźnie zakompleksiony, mimo niewątpliwej inteligencji jest niewolnikiem swej chciwości. Często podejmuje decyzje pod wpływem impulsu, w dodatku jest przekonany, że za pieniądze można kupić wszystko. Choć jest motorem napędowym fabuły, jako postać nie rozwija się w trakcie filmu, cały czas pozostając symbolem tego, co w mamonie najbardziej zgubne. Co najważniejsze, Saccard nie jest żadnym demonem zła. To człowiek, który mimo wysokiej pozycji całkowicie utracił kontrolę nad własnym życiem. Jego przeciwieństwem jest grany przez Alfreda Abela milioner Gunderman - wyrafinowany i opanowany dżentelmen przebiegle wykorzystujący słabości innych, choć zdolny także do szlachetnych postępków. Małżeństwo Hamelinów jest nieco bardziej skomplikowane charakterologicznie. Jacques jest człowiekiem honoru, wchodzącym w konszachty z Saccardem wyłącznie za namową żony i z chęci dokończenia tego, co pozostawił w Gujanie. Kręcą go wyzwania, nie pieniądze. Line Hamelin to najbardziej skomplikowana z postaci. Początkowo entuzjastycznie nastawiona do mężowego przedsięwzięcia, chętnie korzystająca z szybko zdobytego majątku, w dodatku nieświadomie uwodzi napalonego na nią Saccarda. Tęsknota i obawa o Jacquesa robią jednak swoje. Późniejsze wydarzenia zmuszają Line do desperackich kroków. Tę grupę uzupełnia baronowa Sandorff (Brigitte Helm), była kochanka Saccarda, która obecnie działa jako szpieg Gundermana i robi wszystko, by zaszkodzić byłemu partnerowi. Nie do końca wiadomo, co jest przyczyną jej nienawiści, tym niemniej Helm stworzyła interesującą kreację nieco nawiedzonej modliszki.
Pieniądz charakteryzuje się świetną realizacją. Na potrzeby filmu przygotowano bardzo różnorodne lokacje: pełne przepychu wnętrza Banque Universelle, pompatycznie udekorowaną rezydencję Saccarda (wbudowane w ścianę organy!), dom Sandorff wyposażony w salkę od hazardu, czy też owalny hol w siedzibie Gundermana z wymalowaną w formie panoramy mapą świata i szlaków handlowych. Bardzo ciekawie nakręcono sceny grupowe z sesji giełdy, podczas których spoceni w pogoni za pieniędzmi ludzie ulegają gwałtownym emocjom. Film kładzie nacisk na kapryśność inwestorów, którzy na podstawie niesprawdzonych informacji dokonują decyzji windujących bądź też grzebiących giełdowe spółki. Na nich żerują takie rekiny jak Saccard i Gunderman. Świetnie ukazuje to scena metodycznej konsumpcji przez tego drugiego jajka podczas podejmowania decyzji o wykupie konkurencji.
Na uwagę zasługuje też praca kamery, która chętnie podąża za głównymi bohaterami, obserwuje akcję z góry (świetne ujęcia na giełdę) a nawet ukazuje ją jako grę cieni na suficie (pokłosie niemieckiego ekspresjonizmu). Dynamiki dodają szybkie cięcia w decydujących momentach. Najciekawiej nakręconą sceną jest wejście Gundermana do klubu bankierów. Mężczyzna jest widoczny gdzieś z boku kadru, a jednak nie ma wątpliwości, iż teraz akcja kręcić się będzie wokół tego człowieka, na którym skupia się uwaga wszystkich gości. Efektowne, choć w bardziej tradycyjny sposób, są także plenerowe zdjęcia z odlotu Hamelina do Gujany wśród aplauzu licznie zgromadzonej widowni.
Pieniądz to znakomity film w ciekawy sposób poddający analizie naturę ludzkiej chciwości. Jest znaczącym osiągnięciem fabularnym i reżyserskim, jak również filmem niezwykle efektownym wizualnie. Pomimo pozornie nieatrakcyjnego tematu - spekulacje giełdowe, ludzie działający zza biurek - ani przez moment nie zwalnia tempa i nie pozwala oderwać się od ekranu. Ciekawe, rozbudowane postacie prezentują bogactwo postaw i charakterów. Wszystko razem tworzy dzieło, które na długo zapada w pamięć. Przyznaję Pieniądzowi zasłużone 9 gwiazdek.
źródło grafiki - www.imdb.com
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz